हालै नेपाल सरकारद्धारा संसदमा प्रस्तुत नेपाल नागरिकता ऐन २०६३ लाइ
परिमार्जन सहित राज्य ब्यवस्था तथा सुशासन समितिबाट संशोधन प्रस्ताव स्वीकृत
भएको छ। उक्त प्रस्तावमा गैरआवासीय नेपाली संघले प्रस्तुत गरेका केहि सुझावहरू
अटाएका छन् । बिदेसस्थित नेपाली नियोगबाट उपलब्ध गराउन नसकेपनि सम्बन्धित जिल्लाको
प्रमुख जिल्ला अधिकारीको कार्यालय नै जानुपर्ने झन्झटिलो ब्यवस्था जटिल देखिन्छ ।
यद्पी परदेशमा बस्ने नेपालीहरूले गैरआवासीय नेपाली नागरिकता लिन पाउने पहिलो
प्राबधान स्वीकारयोग्य छ । अब गैरआवासीय नागरिकता वाहकले राजनीतिक
अधिकार र राहदानी समेत पाउने छैनन् ।
नेपालीहरु रोजगारी वा कामकै लागि यूरोप सहित विश्वका बिभिन्न १९० वटा देश पुगेका
छन् । कतिपय मुलुकमा अधिकांश नेपाली प्रबासी नागरिहरू कागजपत्रबिहिन हुँदा
अबैधानिक रूपले नारकीय जीवन बिताउन बाध्य भएका छन । नत, नेपाल पर्कन सजिलै पाउछन
नत प्रबासमा नै स्थायी बसोबास गर्न । नेपालको नागरिक भएपछि विदेशी मुलुकको
नागरिकता प्राप्त गरेको भएता पनि अन्य नेपाली नागरिक सरह नागरिकता पाप्त गर्न
पाउनु उनीहरूले मानबअधिकार हो ।
नेपालको संबिधान २०७२ को धारा १४ बमोजिम विदेशी मुलुकको नागरिकता प्राप्त
गरेको दक्षिण एशियाली क्षेत्रीय सहयोग संगठनको सदस्य राष्ट्र बाहेकका देशमा बसोबास
गरेको साबिकमा वंशजको वा जन्मको आधारमा निज वा निजको बाबु वा आमा, बाजे वा बज्यै नेपालको नागरिक रही पछि विदेशी मुलुकको
नागरिकता प्राप्त गरेको व्यक्तिलाई संघीय कानून बमोजिम आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक अधिकार उपभोग गर्न पाउने गरी नेपालको गैरआवासीय
नागरिकता प्रदान गर्न सकिने ब्यहोरा ब्यवस्था उल्लेख छ । सो प्राबधान अब छिट्टै
कार्यान्वयनमा आउने अपेक्षा गर्न सकिन्छ ।
गैरआवासीय नेपालीले नेपाली नागरिक सरह नै नागरिकता प्रमाणपत्र दिने व्यवस्था
गर्न गैरआवासीय नेपाली संघका
प्रतिनीधिमण्डलले लामो समयदेखि माग पनि गरिरहेका थिए। संबैधानिक ब्यवस्था
हुँदाहुँदै हालसम्म कार्यान्वयन हुन नसक्नु आफैमा दुर्भाग्यपूर्ण छ ।
‘एक पटकको नेपाली
सधैँको नेपाली’ भन्ने मूल मान्यतालाई आत्मसात् गर्दै आर्थिक
समृद्धिको लक्ष्य पूरा गर्नका लागिसमेत सरकारले गैरआवासीय नेपालीलाई त्यही
अनुरुपको सेवा सुबिधा दिनुपर्छ । नेपाल राष्ट्रको पहिचानका निम्ति गैरआवासीय नागरिकता
दिने व्यवस्थालाई सहज र सरल बनाउन नीतिगत प्राबधान अपरिहार्य छ ।
Twitter: @drkhatiwada1992
No comments:
Post a Comment